Antalya Türkiye'de kira artış oranının en yüksek olduğu şehirlerden biri. Özellikle Rusya-Ukrayna savaşından sonra şehre gelen Rus ve Ukraynalı kiracılardan dolayı kiralar yer yer 10 katına kadar artmış durumda.

Ortalama 2 ya da 3 bin lira civarında olan kiraların 20-30 bin liraya kadar çıktığı şehirde ev sahipleri ya altı aylık ya da yıllık peşin kira bedeli talep ediyor. Öte yandan ev sahipleri kiracıları dilediği zaman evden çıkarmak ve olası kira artış dönemlerini kendi avantajlarına dönüştürebilmek için tarihsiz ve koşulsuz "Tahliye Şartnamesi" imzalatıyorlar kiracılara.

Hal böyleyken kiracıların artık dayanacak gücü kalmadı. Birçok örnekte evinden olan, eşyaları sokağa atılan, apartmanların depolarında ya da işyerlerinin mahzenlerinde geçici olarak barınmaya çalışan kiracılar sosyal medya platformu üzerinden örgütlenerek bir araya geldiler ve seslerini duyurmaya çalıştılar.

Kiracıların talepleri ise çok açık. Hükümetin acilen artan kira fiyatlarına müdahale etmesi gerektiğini söyleyen kiracılar, binaların yaşı, konumu, kat sayısı ve muhitine göre kiraların belirlenmesi gerektiğini ifade ediyor. Yaşadıkları sorunu soL Haber'e anlatan kiracılar sorunlarının bir an önce çözülmesini talep ediyor.

'Böyle giderse şehri terk etmek zorunda kalacağız'

Musa Yaşar bu sürecin kamuoyuna duyurulmasına öncülük edenlerden. Kendisi ev aramak için gezindiği sosyal medya platformlarındaki paylaşımlarda hep aynı çaresizliğe ve aynı mağduriyete denk gelince "böyle olmaz sesimizi duyurmak gerekir" diyor, Antalya'da bir basın açıklaması yapma kararı alıyor ve bunu sosyal medyada duyuruyor. İlk basın açıklamasına 5 ikincisine 10, derken sayıları artıyor. 

Her birinin de sorunu aynı. Artan kira fiyatları nedeniyle geçinemediklerini ifade eden kiracılar artık gidecek bir yerin de kalmadığını ifade ediyor. Musa Yaşar "Öyle bir hal aldı ki bu durum artık gerçekten kimsenin dayanacak gücü kalmadı. Böyle giderse şehri terk etmek zorunda kalacak bir sürü kişi. Aldığımız ücretler asgari ücret ortalamasında. Ben inşaat işçisiyim. Bir yanda inşaatlarda çalışıp diğer yanda 10 bin, 20 bin lira nasıl kira ödeyebilirim? Hükümetin buna bir el atması lazım. Bizler ses çıkarmadıkça herhalde her şey yolunda sanılıyor" diyor. 

'Kiralar için taban-tavan fiyatı belirlensin'

Kiralar için taban ve tavan fiyatı belirlenmesi gerektiğini ifade eden Musa Yaşar, "Devletin artık bize sahip çıkması lazım. Böyle olmaz. Asgari ücretle geçinen, asgari ücretten az emekli maaşı alan insanlarız. Nasıl geçineceğiz böyle bir ortamda. Antalya'da kiraların ortalaması şu an 10-15 bin lira. Kiracıları göçe zorluyorlar. Hepimizi ev arar hale getirdiler. Geçen sene 800 lira kira ödeyen biri bu sene 8 bin lira kira ödemek zorunda kalıyor" diyor. 

'Ev sahipleri hukuksuzca 'Tahliye Şartnamesi' imzalatıyor'

Ev sahiplerinin kiracılarla 'Tahliye Şartnamesi' imzalatmadan ev vermediği örneklere değinen Yaşar, "Bu şartnameleri imzalatıp sonrasında da evi boşaltmaları için ihtar çekiyorlar. Kiracı imzalamasa ne olacak başını sokabileceği ev mi var? Mecbur imzalıyor birçok kişi. Devletin bu hukuksuzluğu görmesi lazım. Ev sahibinin kafasına göre kiracıyı nasıl sokağa atma yetkisi olur? Komşuları şikayetçi değil, eve zarar vermiyor, takır takır kirasını da ödüyor. Eee ne var şimdi? Ama ev sahibi diyor ki 'Benim yüzde 25 zam yapma hakkım var bu artış bana yetmez sen çık dışarı ben kirayı 3 bin liradan 10 bin lira yapacağım başkasına vereceğim diyor.' Olur mu böyle iş. Artık mahkemelerin bu şartnameleri uygulamaya koymaması lazım. Konu kontrat ile çözülmeli. Bir kira arttımı varsa ve her şeyin fiyatı olağan üstü arttıysa mahkeme yoluyla çözülmeli, belirlenmeli. Kimse kafasına göre iş yapmamalı. Bir de bunlar 20-25 evi olan ev sahipleri. Ne acımaları var ne de vicdanları. Her biri kesesinin derdinde" diyor.

'Bizi ev sahiplerinin vicdanlarına terk ettiler'

Sorun yaşayanlardan birisi de Sibel Topaktaş. Sibel Hanım iki çocuk annesi. Kendisi bulunduğu eve taşınalı henüz bir yıl dahi olmamış. Kaldığı evin 'borsa senedi' gibi alınıp satıldığından söz ediyor. "Ben buraya taşınırken dedim ev sahibine. Bugün gelip yarın taşınamam tekrar. En az 4-5 sene kalacaksam yerleşeyim dedim. 8 ay önce 2 bin liraya taşındım. Taşındıktan sonra burası defalarca alınıp satıldı. Yeni ev sahibi ile muhatap dahi olmadım. Onun yerine biri arıyor "çıkın evden, kirayı 5 bin yapacağım, 10 bin yapacağım" diyor. Sonra kalkıyor vazgeçtim oğlum taşınacak evlenecek diyor. Psikolojimiz bozuldu gerçekten. Bir yandan sürekli kiralık ev bakıyorum. Hadi buldum diyelim uygun kiralık yer. İlk kirasıydı, emlakçısıydı, depozitosuydu, elektrik, su, doğalgaz, taşınma-nakliye derken en az 20 bin lira giderim olacak. Bu benim neredeyse yıllık kira miktarım. Bunu nasıl tek seferde verebilirim ki? Bizi ev sahiplerinin vicdanına terk ettiler. Çok zoruma gidiyor. Biz niye vicdanlı ev sahibi aramak zorunda kalıyoruz? Bize sahip çıkan yok mu?" diyor. 

'Her ev sahibinin bir başıbozuk temsilcisi var bizi onunla muhatap ediyorlar'

Sorunlarını anlatan her kiracı aynı ortak noktaya değiniyor. Ev sahipleri genelde böyle durumlarda kiracılarla muhatap olmak yerine kendilerine bir "vekil" atıyorlar. Kiracıları evlerinden etmekle tehdit eden ya ev sahibinin "polis, hakim ya da adliyede çalışan bir tanıdığı" oluyor ya da başıbozuk bir akrabası. Temas etmek zorunda kaldıkları kişilerin birçoğunun ev sahibiyle alakası olmadığını ifade eden kiracılar "Gerçekten psikolojimiz bozuldu. Birçoğumuz ciddi ciddi ilaç tedavisi görüyoruz artık. Bir akşam eve geliyorum telefon çalıyor. Bir akşam geliyorum kapıya biri dayanmış hadi çıkın diyor. Biri arıyor diyor ki 'ben adliyede çalışıyorum evden çıkın ihtar çekersek 2 güne atarız sizi evden'. Biri diyor ki 'ben ev sahibinin oğluyum zaten madde bağımlısıyım sizi perişan ederim'. Baya baya tehdit ediyor. E bizim de çoluğumuz var çocuğumuz var. Gencecik kızı olan aile de var küçük okula giden çocuğu olan da. Her birimiz korkuyla, endişeyle bakıyoruz duruma. Diken üzerindeyiz" diyor

'Ev sahibi ihtar kağıdını benden önce almış eşyalarım sokağa atılsın diye'

Kira sorunu yaşayanlardan biri de Mehmet Bey. Mehmet Bey kaldığı evde daha bir senesi dolmadan eşyaları sokağa atılanlardan. Sorun yine 'tahliye şartnamesiyle' yaşanıyor. Mehmet Bey "Önce yüzde 25 zam dedi ev sahibi. Tamam kabul dedik. Sonra dedi ki bu da yetmez. Ama talep ettiği de akıl fikir işi değil. Sonra baktı olmuyor dedi ki evden çıkın oğlum gelip oturacak. Baktı o da olmuyor tahliye şartnamesini bahane ederek ihtar çekmişler. Bir de utanmadan kapıda bekleyip ihtar kağıdını benden önce almış ev sahibi ben görmeyeyim diye. Ben de tabi fark ettim sürekli E-Devlet'ten bakıyorum açılan dava var mı, dosya var mı diye. Ama ne bileyim bu dosyalar davalara değil de haciz başlığına düşüyormuş E-Devlet uygulamasında. Böyle olunca da bir ara bir geldim ki bütün eşyalarım sokağa atılmış. Şimdi güç bela yeni bir yer buldum. Resmen haydutluk yapar hale geldiler. Her birinin gözünü para bürümüş" diyor.

'Evimi eşyamı topladım böyle bekliyorum artık'

Sorunu yaşayan kişilerden biri de Mustafa Özkalender. Mustafa Bey emekli. Ama emekli maaşıyla geçinmek zor olduğu için bir yandan sıhhi tesisat işi yapıyor. Ev sahibi o kadar fazla taciz etmiş ki kendisini bıkmış usanmış o da. "Eşyalarımı topladım. Her gün telefon her gün kapıya dayanma yetti artık. Ya kendime zarar vereceğim ya ona. Dayanamadım. Ama gidecek yerim de yok. Topladım her şeyi ama kiralık yer bulamıyoruz ki? Benim en son yaptığım kontrat 2019 yılına ait. Daha 2 yıl mühletim var. Ama ev sahibi bana geliyor 'çaresizim zam yapacağım zor durumdayım burayı 5 bin yapalım 10 bin yapalım' diyor. Sonra aşağı iniyor 'binada satılık başka yer var mı diye soruyor" diyerek anlatıyor yaşadığı sıkıntıları. 

Kiralık ev aradığı dönemlerde yıllık peşin para alan bir ev sahibi tarafından dolandırıldıklarını da ifade eden Özkalender, "Oğlum gitti ucuz bir yer buldu. Taa şehrin dışında. Aylık 3 bin lira ama yıllık peşin verirsen 30 bin olur demiş adam. Biz de güç bela zar zor, borç bulup tuttuk evi. Ama ortada ne ev sahibi var ne bir şey. Adam dolandırıcı çıktı. Yani öyle bir hal aldı ki bu durum düşünün artık. Bizim mağduriyetimizden geçinen üç kağıtçılar var. Vallahi intihar etmeyi düşündüm. Gideyim dedim  artık Valilik mi olur Kaymakamlık mı bilmiyorum. Yeter artık bu kiralar deyip kendimi yakayım dedim. Belki ben yanarım ama kiracılar kurtulur dedim. Sonra arkadaşlarım dostlarım beni ikna etti. Bıktırdılar canımızdan. Vallahi diyorum bak şurada canımı versem bu sorun çözülür deseler geçtik artık canımızdan. Psikolojimiz bozuldu yahu. Ben günlerdir işe gidemez oldum ev sahibi ile uğraşmaktan. Bak gör işte koli koli üstünde yaşıyoruz artık" diyor. 

'9 aylık çocuğum buhar makinasına bağlıyken ev sahibi elektriğimi kesti'

Dokuz aylık çocuğu buhar makinasına bağlı iken ev sahibinin hukuksuz bir şekilde elektriğini kestiğini söylüyor Sedat Kaya. Onca yere başvurduğu halde elektriğinin uzunca bir süre açılmadığını ifade eden Kaya, normalde böyle bir hukuki hakkı olmamasına rağmen ev sahibinin elektrik kurumuna giderek aboneliklerini iptal ettirip elektriğini kapattırdığını söylüyor.

Daha sonra elindeki kira kontratıyla CK Elektrik kurumuna giden Kaya sorunun çözülmesini talep ettiğinde ise kurumun bu sorunu çözemeyeceğini öğreniyor. Kaya, "Suyumuz kesildiğinde camiden gidip su getirdik çocuğun mamasını yapabilmek için. CİMER'e başvuru yapana kadar kimse ilgilenmedi. Başvuru yaptıktan sonra da CK Elektrik 'Bize böyle bir şikayet ve talep gelmemişti bir eksiklik olmuştur' deyip geldi elektriğimizi bağladı. Çocuğumuz Covid zamanı dünyaya gelmişti dolayısıyla da bronşit sorunu var ve buhar makinasına bağlı. Elektriksiz kaldığımız akşam çocuğumun hastalığı ağırlaştı ve hastaneye gitmek zorunda kaldık.

Ev sahibine defalarca bunu söylememe rağmen kasıtlı bir şekilde elektriğimi kesti. O gün ne hakla elektriğimi kestiniz diye CK Elektrik kurumuna gittiğim zaman oradaki görevliler 'Biz bir şey yapamayız' dediklerinde gerçekten aklıma intihar etmek geldi. Ama sonra çocuğumu, eşimi düşününce vazgeçtim. Doğruları söylüyorum. Kamera kayıtları, gittiğim günün tarihi, her şey belli. Dileyen açıp MOBESE kayıtlarından o köprünün başında dakikalarca bekleyip neler düşündüğümü anlayabilir. Eşimle aynı sofraya oturup yemek yemeden kalktığımız günler oldu.

Daha önce turizm de çalışıyordum ama şu an işsizim. İleri düzeyde Almancam var. 20 yıldan fazla Almanya'da yaşadım ama ülkeme gelip burada çalışıp, burada kazanmak ve burada ekmeğimi yemek istedim. Bu yüzden geldim bu ülkeye. Herkes ülkeyi terk edip yurt dışına çıkarken ben burada kalmakta inat ettim. Ama bize rava gördükleri şey zoruma gidiyor. Ev sahibinin vicdansızlığı yüzünden dokuz aylık çocuğumu kaybediyorum az daha. Birileri sesimizi duysun artık, bizi görsünler istiyoruz" diyerek anlatıyor sorunlarını. 

Kiracılar yaşadıkları en büyük sorunu, sahip oldukları hakları bilmemek ve dayanışmak için bir araya gelemeyişleri olarak tarif ediyor. Kiracıların dile getirdikleri sorunları gören gönüllü avukatlar ise kiracılar ile hemen iletişime geçerek bir buluşma talep ettiler. Kiracılar ile yapılacak hukuki bilgilendirme buluşmalarından sonra kiracıların yaşadıkları sorunlar için çareler aranacak. En çok hukuki konularda eksikleri olduğunu ifade eden kiracılar ise yan yana gelerek, sorunları tartışarak, gerekirse sıcak bir yemeği paylaşarak bu zorlu süreci atlatacaklarını düşünüyorlar.