“Bugün haber yok! 

Sahiden yok. Hem de hiç yok.”

Yıllardır akşam haberleri yayınlayan ve merakla dinlemeyi / izlemeyi beklediğiniz o kanaldan duyduğunuz ses bu olsaydı herhalde kulaklarınızı ovuşturur, tekrar dinlemeye çalışırdınız. Koca dünyada haber değeri taşıyan hiçbir şeyin olmaması kolay değil ama tarihte örnekleri de yok değil.

18 Nisan 1930 yılında BBC Radyo’da pürdikkat haberleri bekleyenler şu anonsu duyarlar:

“İyi akşamlar sayın dinleyiciler. Bugün haber yok.”

Ardından müzik yayını ile devam eden program şaka mıdır, teknik bir aksaklıktan mı kaynaklanmıştır bilemiyoruz. Ama haberin olmadığı bir günün önemi ortada. Hele de bizim ki gibi sabahtan akşama büyük haberlerin ortalığa saçılıverdiği, bir önceki olayın haber değerini yitiriverdiği bir ülkede daha da önemli gibi.

Sahiden bir gün haber kanallarını açtığımızda, sosyal medyada, radyoda ya da herhangi bir iletişim kanalında haber değeri taşıyan hiçbir olayın yaşanmadığını duysak neler olurdu?

En güzeli, böyle bir günün ya da hadi birkaç günün hayalini kurmak.

Gazetecilikten yayıncılık alanına geçen, editörlük ve çevirmenlik de yapan Ümit Mutlu’nun Tudem etiketiyle yayınlanan kısa öyküsü “Bugün Haber Yok” bu hayali, habercilik ilkeleri ve “haber değeri” kavramının sorgulanması ile birlikte sunuyor.

Hiç haberin olmadığı ilk günün ardından ikinci günde de haber değeri olan herhangi bir olay çıkmaz ortaya. Gazetelerin, kanalların ve elbette insanların içine girdiği “krize” farklı iki bakış açısını izliyoruz hikâyede. İlki, habersizliğin ortasında kendi haberini yaratan sunucu Metin’in sokakta yaşayan evsiz Haldun’u canlı yayına çıkartarak yaptığı “habercilik”, diğeri ise haber krizinin haberini yaparak okul gazetesi çıkaran Ahmet ve Hilal’in hikâyesi.

Sunucu Metin’in “haberciliğinde” her gün önünden geçtiği ama haber değeri olarak görmediği evsiz Haldun’u fark edişi, gözlerimizi yumduğumuz başka olayları / kişileri sorgulamamıza olanak sunar. Alışageldiğimiz ve “normal” olarak gördüğümüz pek çok şeyin özünde normal olmadığını hatırlatır. Neyin haber değeri taşıdığı ya da bize nelerin haber olarak sunulduğu da bu sorgulama alanının içindedir. Sosyal medyada karşılaşılan her “bilginin” doğru olarak kabul edildiği, habercilik adına yalanın araç olarak kullanıldığı günümüzde bu sorgulamanın ayrı bir önemi var. 

Haber krizinin ortasında yapılacak en delice şeyi yapan ve bir okul gazetesi çıkarmaya girişen Ahmet ve Hilal’in hikâyesi ise “sansasyonel” manşetlerin, içerikle uyumsuz başlıkların ortasında habercilik ilkelerini ve haber yazım tekniklerini hatırlatan bir kurguyla yol alıyor.

Ümit Mutlu, kısa bir öyküde habercilik, haber değeri, etik gibi olguları habersiz geçen birkaç günün içinde sorgulama olanağı sunuyor.

Ülkenin bir yerlerinde hâlâ gazetecilik yapmaya çalışan basın emekçilerine ithafla…

Künye: Bugün Haber Yok, Ümit Mutlu, Resimleyen: Hatice Karakaş, Tudem, 2022, 56 sayfa.